Tìm hiểu về bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)

• Triệu chứng

Các triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) thường mơ hồ và dễ nhầm lẫn với các bệnh đường hô hấp khác cho đến khi phổi bị tổn thương. Bệnh trở nên tồi tệ hơn theo thời gian, đặc biệt là nếu cơ thể vẫn đang thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá, khí độc hại. Hầu hết bệnh nhân thường đến các trung tâm y tế khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn muộn và tình trạng tắc nghẽn đã nghiêm trọng. 

Sau đây là một số dấu hiệu cơ bản cảnh báo bạn có nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD:

• Tình trạng khó thở khi ngủ, đặc biệt là khi người bệnh hoạt động với công việc nặng hoặc căng thẳng
• Bị ho liên tục và dai dẳng có đờm 
• Thường xuyên bị nhiễm trùng ngực
• Có tiếng khò khè phát ra khi thở
• Tức ngực không rõ nguyên nhân
• Thiếu tinh thần và năng lượng

Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, các triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn COPD sẽ phát triển mạnh hơn, gây nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng hoặc biến chứng qua các bệnh khác. Đó còn là giai đoạn cuối hay đợt bùng phát bệnh. Bao gồm các biểu hiện sau:

• Đau đầu thường xuyên, cơ thể mệt mỏi
• Khó giao tiếp, nói chuyện do không còn sức lực
• Tình trạng mơ hồ, thất thần thường xuyên xảy ra
• Chán ăn, cân nặng giảm sút đáng kể

• Nguyên nhân xảy ra

Nguyên nhân đầu tiên và phổ biến nhất của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD là hút các chất khí độc trực tiếp vào cơ thể như thuốc lá hoặc thuốc lào. Theo nghiên cứu y học, những người mắc COPD do hút thuốc lá với tỷ lệ cao hơn nhiều so với các nhóm bệnh khác. Khoảng 20-30% những người hút hơn 20 điếu thuốc mỗi ngày sẽ gặp các triệu chứng sớm hoặc muộn của COPD. Hầu hết những người bị COPD bắt đầu trên 35 tuổi, và 80% đến 90% người hút thuốc được chẩn đoán mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD.

Hút thuốc lá làm tăng tốc độ suy giảm chức năng phổi và bệnh nhân có nhiều khả năng bị các đợt kịch phát và phản ứng kém với thuốc. Khói thuốc lá và các chất độc hại hít vào phổi có thể gây ra tình trạng viêm bất thường ở phổi và khắp cơ thể.

Tuy nhiên, vẫn có bằng chứng nghiên cứu cho thấy những người không hút thuốc vẫn có thể phát triển bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD. Một số nguyên nhân có thể khác của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD:

• Thường xuyên ở trong môi trường sống và làm việc ô nhiễm, nhiều khói  độc.
• Từng bị mắc các bệnh về đường hô hấp như: hen suyễn, viêm phế quản cấp, lao phổi ... 
• Người có hệ miễn dịch bị suy giảm, mắc dịch bệnh, truyền nhiễm,… 
• Yếu tố di truyền: Alpha 1-antitrypsin thiếu hụt là một yếu tố gây ra khí phế thũng ở người hút thuốc và gia tăng khả năng mắc bệnh phổi tắc nghẽn (COPD) ở người không hút thuốc
• Người lớn tuổi có hệ thống cơ quan tế bào yếu dần và sức đề kháng suy giảm nên dễ bị COPD hơn.

Điều trị

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) hiện nay đã có phương pháp điều trị, tuy nhiên không thể chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ có thể giữ bệnh ở tình trạng ổn định hơn và hạn chế tối đa các biến chứng khác cho cơ thể. Các chuyên gia lý giải rằng, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD diễn ra trong thời gian dài khiến phổi bị tổn thương và khó thể nào hồi phục hoàn toàn. Và việc phát hiện sớm giúp đẩy nhanh quá trình điều trị và tránh tiến triển thành các bệnh nghiêm trọng hơn. Sau đây là một số phương pháp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị hiệu quả, đơn giản bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD mà bạn nên biết:

• Không hút thuốc

Một lối sống lành mạnh luôn là yếu tố then chốt để tránh các bệnh về đường hô hấp và nhiều bệnh khác của cơ thể. Hãy bỏ hẳn thuốc lá trong cuộc sống hàng ngày, như vậy sẽ bảo vệ được sức khỏe bản thân và gia đình bạn. Nếu bạn nghiện thuốc lá, bạn có thể xây dựng một chương trình cai thuốc lá giảm dần, đặc biệt là trong thời gian điều trị hoặc sau khi bệnh đã ổn định. Vì khói thuốc lá là nguyên nhân chủ yếu gây ra nhiễm COPD, do vậy việc không hút thuốc chính là vô cùng quan trọng mà bệnh nhân cần thực hiện khi điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD.

• Sử dụng thuốc theo liều lượng bác sĩ kê đơn

Mặc dù các triệu chứng của căn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD gây khó chịu và cản trở sinh hoạt cuộc sống rất nhiều. Nhưng việc sử dụng thuốc điều trị phải theo liều lượng và kê đơn của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc sử dụng bừa bãi hay nghe theo các lời khuyên của thầy lang băm đi dùng thuốc nam, thuốc bắc không có kiểm soát.

Ngược lại sẽ gây phản tác dụng hay sốc thuốc ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng. Thuốc phải được kê đơn rõ ràng từ các chuyên gia có kinh nghiệm điều trị, do trong thuốc có lượng kháng sinh nhất định và phần nhỏ tác dụng phù. Nên liều lượng được sử dụng phải hợp lý, nếu không sẽ gây tổn thương đến các cơ quan khác.

• Phục hồi chức năng phổi

Khi mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD thì phổi là cơ quan bị tổn thương nặng nhất. Vì đây là bộ máy lọc không khí, cung cấp oxi cho toàn bộ cơ thể. Do vậy, khi chúng ta chẳng may mắc bệnh thì nên tìm cách để phục hồi chức năng phổi để đảm bảo cơ thể có đủ oxi. Một số phương pháp giúp phổi trở nên khỏe mạnh một cách đơn giản, hiệu quả mà bạn có thể thực hiện tại nhà:

• Phương pháp tập thở chánh niệm: việc chúng ta thở và biết chúng ta đang thở, không lo nghĩ các vấn đề khác gọi là hơi thở chánh niệm. Công phu luyện tập thở chánh niệm rất đơn giản, bạn chỉ cần ngồi xếp bằng hoặc ngồi bất cứ tư thế nào mà cảm thấy thoải mái nhất. Sau đó nhắm nhẹ mắt lại, hít thở đều đặn. Khi hít vào nói “tôi đang thở vào”, khi thở ra nói “tôi đang thở ra”. Quá trình này sẽ giúp luồng không khí đưa vào cơ thể rất dồi giàu oxi và đều đặn, không bị gấp rút hay đứt quãng. Từ đó cơ quan phổi sẽ được xoa dịu một cách nhẹ nhàng, mang lại cảm giác thoải mái, và còn giúp chúng ta thư giãn tinh thần sau những lúc mệt mỏi. 
• Liệu pháp xông hơi, xông tinh dầu là cách kích thích hệ thống chức năng phổi hoạt động và phục hồi hiệu quả. Đặc biệt, xông tinh dầu không những giúp làm mát dịu lá phổi mà còn tạo độ thông thoáng cho ống thở giúp luồng không khí đưa vào dễ dàng. Ngoài ra, tinh dầu có chứa các chất làm sạch không khí trước khi đến phổi, vì vậy tránh được những độc hại đáng kể.
• Ăn uống và luyện tập thể dục là cách giúp cơ thể khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng. Từ đó hệ miễn dịch, sức đề kháng cũng được tăng cường hỗ trợ phục hồi chức năng phổi một cách tối đa.
• Cải thiện thói quen sinh hoạt lành mạnh, đặc biệt đối với giấc ngủ. Chúng ta nên xây dựng lịch trình ngủ cho khoa học để bảo vệ phổi và sức khỏe bản thân. Vì khi cơ thể ngủ sẽ giúp phổi hoạt động nhẹ nhàng mà không cần dùng quá nhiều sức lực, không tốn quá nhiều năng lượng. Ngoài ra, sở hữu một chiếc nệm êm ái, an toàn, sạch sẽ là yếu tố quan trọng giúp chúng ta ngủ ngon và tốt cho hệ tuần hoàn lưu thông máu khí, do đó việc phục hồi chức năng phổi trở nên hiệu quả hơn.