Mâm cỗ Tết 3 miền có những gì?

• Mâm cỗ Tết là gì?

Theo truyền thống của dân tộc Việt Nam, mỗi khi Tết đến xuân về, mọi người đều quây quần và chuẩn bị mâm cơm ngày Tết thật đầy đủ, tươm tất để cúng ông bà tổ tiên, cầu mong một năm an khang, thịnh vượng. Chính vì vậy, dù ít hay nhiều, mâm cỗ ngày Tết 3 miền luôn phải được chăm chút thật chu đáo và tỷ mỹ. 

Mâm cỗ Tết hiểu nôm na là các món ăn ngon bày trí chỉn chu và đặc biệt phải do chính các thành viên trong gia đình tự tay chuẩn bị. 

Hiểu rộng hơn, mâm cỗ Tết cũng là một trong những nét văn hóa độc đáo, lâu đời của người Việt. Nó tượng trưng cho sự khởi đầu của một năm mới và ước mong một cuộc sống ấm no hạnh phúc.

Đêm 30 Tết, người Việt về dù có đi xa đến đâu, các gia đình đều sum vầy và đón khoảnh khắc giao thừa cùng với mâm cơm đầy ắp thức ăn, bao gồm các món mặn, chay, nước, khô và tráng miệng. Đặc trưng nhất là các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, thịt kho là điều không thể bỏ qua. Một số gia đình còn phá cách thêm những món ăn ngày Tết lạ miệng, hiện đại để các thành viên có thể thay đổi khẩu vị.

• Ý nghĩa của mâm cỗ Tết với người Việt

Không chỉ đơn thuần là một mâm cỗ bình thường, mâm cỗ Tết 3 miền của người Việt còn chứa đựng nhiều ý nghĩa quan trọng như:

• Bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đối với ông bà, tổ tiên:

Mâm cỗ Tết có ý nghĩa thể hiện sự tưởng nhớ, biết ơn tổ tiên, cũng như cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc. Vì vậy, những ngày trước Tết, nhà nào cũng tất bật dọn dẹp, sắm sửa, trang hoàng nhà cửa cho sạch đẹp. 

Bạn có thể bắt gặp mâm cơm được các gia đình chuẩn bị rất thịnh soạn và bày trí đẹp mắt nhất có thể. Tất cả đều tỏ lòng thành kính thiêng liêng đối với gia tiên khi dâng mâm cơm cùng với chén trà và nén hương, sau khi lễ cúng xong con cháu sẽ quây quần bên nhau để bắt đầu dùng bữa.

• Mang ý nghĩa sum họp, đoàn tụ:

Trong năm ai cũng bận rộn với công việc, Tết đến xuân về là dịp để cả gia đình sum vầy và tụ họp bên nhau, hàn huyên những buồn vui một năm đã qua. 

Dường như trong cuộc sống hiện đại ngày nay, cuộc sống của con người dần trở nên bận rộn. Do đó, hầu hết các bữa ăn gia đình Việt dường như trống rỗng và thiếu đi sự đầy đủ các thành viên. Có lẽ bây giờ chỉ có những ngày Tết mới có thể thấy con cháu sum vầy, vậy nên mâm cơm luôn được chuẩn bị đầy đủ, phong phú với những món ăn Tết cổ truyền mà ai cũng yêu thích. Chính vì thế mà hình ảnh mâm cỗ Tết 3 miền còn mang ý nghĩa thể hiện sự sum họp, đoàn tụ và hạnh phúc. Những câu chuyện vui buồn sẽ được tâm sự trong khoảnh khắc này và không thiếu những lời chúc tốt đẹp gửi gắm trong năm mới.

• Tượng trưng cho mong muốn:

Các món ăn trên mâm cỗ ngày xuân đều ẩn chứa những câu chuyện khác nhau, ngụ ý một năm mới đủ đầy và sung túc. Đồng thời thể hiện những hy vọng cũng như ước nguyện mà mọi người đang hướng tới.

Mâm cỗ ngày Tết truyền thống dù là ở miền nào đi nữa thì cũng đều mang ý nghĩa trọn vẹn, đoàn viên và thân tình. Đây là ý nghĩa quan trọng không thể thiếu đối với đời sống tinh thần và văn hóa của người dân Việt Nam. 

Mâm cỗ Tết 3 miền có những gì?

Mỗi vùng miền đất nước đều có những phong tục tập quán khác nhau. Do đó, ý nghĩa của mỗi mâm cơm ngày Tết cũng sẽ khác nhau. Nhưng tất cả đều toát lên những giá trị tốt đẹp thể hiện đúng tinh thần dân tộc đón chào năm mới của người Việt. Sau đây mà là những điểm đặc trưng của mâm cỗ Tết 3 miền nước ta:

• Mâm cỗ Tết miền Bắc

Ẩm thực miền Bắc nổi tiếng với sự cầu kỳ, sang trọng và tinh tế, vậy nên, đối với mâm cỗ ngày Tết cũng không ngoại lệ. Nó được đánh giá là mâm cỗ chuẩn mực và đầu tư bài bản nhất cả nước. 

Đối với người miền Bắc, mâm cỗ Tết gồm 4 chén, 4 đĩa chính tượng trưng cho tứ trụ đó là bốn mùa và bốn phương. Riêng các gia đình khá giả thì có thể chuẩn bị mâm cỗ lớn hơn với 6 chén, 6 đĩa hoặc 8 chén, 8 đĩa. Và được bày trí trên mâm đồng, mâm gỗ, đôi khi được xếp cao từ 2 đến 3 tầng để tượng trưng cho sự phát tài phát lộc. 

Bốn chén chính trong mâm cỗ sẽ bao gồm các món đặc trưng như:

• Canh bóng thả nấu với nước dùng gà và chân tẩy 
• Chân giò hầm chung với măng khô
• Miến nấu lòng gà và mọc nấm thả.

Bốn đĩa chính sẽ bao gồm các món điển hình như:

• Gà trống thiến luộc
• Nem rán
• Giò lụa hoặc giò thủ, chả quế
• Bánh chưng

Nhiều gia đình còn bày thêm món thịt đông, đây là món ăn đặc trưng vào những ngày lạnh ở miền Bắc.

Món tráng miệng trong mâm cỗ cúng ở miền Bắc cũng rất đa dạng với nhiều loại mứt Tết và trái cây phong phú như mứt quất, mứt gừng, mứt sen, ô mai, hồng sấy khô, … Đặc biệt là không thể thiếu các món chè kho thơm ngọt được nấu rất công phu từ đậu xanh và đường.

Tất cả các món ăn đều mang những màu sắc riêng biệt, không trộn lẫn với nhau nên góp phần tạo nên một mâm cỗ Tết sang trọng, phong phú và hấp dẫn hơn.

• Mâm cỗ Tết miền Trung

Miền Trung là nơi có khí hậu khắc nghiệt nhất cả nước. Đồng thời, nhiệt độ dịp Tết hàng năm vẫn cao hơn nhiều so với miền Bắc. Vì vậy, sẽ có một số món ăn trong ngày Tết không phù hợp với khu vực miền trung. Ngoài ra, trong mâm cỗ Tết của người dân miền Trung còn chế biến thêm một số món ăn truyền thống rất phổ biến ở một số tỉnh, thành. Do vậy mà mâm cơm ngày Tết của họ thêm phần độc đáo và tươm tất hơn. Nhưng nhìn chung, văn hóa ẩm thực miền Trung sẽ thiên về tinh thần tiết kiệm và san sẻ. Điều này thể hiện qua cách bày trí món ăn thường được chia ra thành từng đĩa nhỏ, mỗi thứ một ít và xếp gọn trên một chiếc mâm tròn.

Những món ăn ngày Tết cơ bản thường thấy trong mâm cỗ ở miền Trung bao gồm:

• Thịt gà luộc
• Bánh Tét
• Bánh chưng
• Tôm chua
• Nem chua
• Thịt heo ngâm mắm
• Rau xào thập cẩm
• Nộm
• Món cuốn hỗn hợp

Bên cạnh đó, người miền Trung cũng chú trọng đến yếu tố dự trữ, nên một số gia đình còn chế biến thêm các món mặn như thịt kho, gà rán, tôm rim, nem, thịt ngâm nước mắm, …

• Mâm cỗ Tết miền Nam