Rối loạn cảm xúc theo mùa - tác nhân gây hại đến giấc ngủ mọi người

Rối loạn cảm xúc theo mùa xuất phát từ các nguyên nhân nào?

Nguyên nhân chính xác của rối loạn cảm xúc theo mùa vẫn chưa được chứng minh đầy đủ, nhưng nó thường liên quan đến việc giảm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong những ngày mùa thu và mùa đông. 

Ánh sáng mặt trời có thể khiến một phần của não được gọi là vùng dưới đồi hoạt động bình thường, điều này có thể ảnh hưởng đến:

• Nồng độ serotonin suy giảm: Đây là chất dẫn truyền thần kinh quan trọng ảnh hưởng đến cảm xúc của con người. Giảm ánh sáng mặt trời có thể làm giảm mức serotonin, có thể gây trầm cảm.  
• Do giảm nồng độ melatonin: Những thay đổi theo mùa có thể làm đảo lộn sự cân bằng của nồng độ melatonin trong cơ thể, một loại hormone được cho là đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh giấc ngủ và cảm xúc. 
• Đồng hồ sinh học bên trong (nhịp sinh học): Cơ thể bạn sử dụng ánh sáng mặt trời để kiểm soát một số chức năng quan trọng, chẳng hạn như: khi bạn thức dậy với mức độ ánh sáng thấp hơn vào mùa đông, nó có thể làm rối loạn đồng hồ sinh học của bạn và gây ra các triệu chứng rối loạn cảm xúc theo mùa.  

Các biểu hiện của chứng rối loạn cảm xúc theo mùa

Những người bị rối loạn cảm xúc theo mùa thường có các triệu chứng giống như trầm cảm xuất hiện vào những ngày đầu mùa đông và kéo dài cho đến khi thời tiết chuyển sang mùa khác. Các triệu chứng này có thể xuất hiện từ nhẹ đến trung bình hoặc trở nên nghiêm trọng hơn tùy thuộc vào cơ địa, thể trạng, tinh thần và hoàn cảnh của mỗi người. 

Sau đây là các dấu hiệu nhận biết của chứng rối loạn giấc ngủ theo mùa:

• Chán nản cả ngày 
• Không còn hứng thú với các hoạt động đã từng yêu thích 
• Buồn bã, thờ ơ, thường xuyên thay đổi tâm trạng 
• Bất ổn về giấc ngủ: khó ngủ, mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều
• Thay đổi cân nặng hoặc cảm giác khi ăn uống
• Cảm thấy uể oải hoặc bồn chồn, khó tập trung 
• Cảm thấy vô vọng, tự ti hoặc tội lỗi 
• Thường xuyên có suy nghĩ đến cái chết hay tự tử

Những ảnh hưởng của rối loạn cảm xúc theo mùa đến cuộc sống

Rối loạn cảm xúc theo mùa mang lại rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Trước tiên, giấc ngủ sẽ bị tác động nặng nhất, bạn sẽ gặp các tình trạng về rối loạn giấc ngủ như thiếu ngủ hoặc ngủ mê man trong thời gian dài. Khi đó, nếu tình trạng bệnh sẽ trở nên trầm trọng nếu không được điều trị kịp thời, dẫn đến một số hệ lụy sau: 

• Cô lập, cách ly xã hội 
• Khó khăn với công việc, học tập hay bất kỳ sinh hoạt cuộc sống 
• Nguy cơ lạm dụng các chất kích thích 
• Các rối loạn tâm thần khác như lo âu hoặc rối loạn ăn uống 
• Có ý nghĩ hoặc thậm chí là có hành vi tự sát 

Các cách điều trị

Bệnh rối loạn cảm xúc theo mùa nên được chẩn đoán và điều trị trước khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng, từ đó năng ngừa được các biến chứng nguy hiểm. 

Trên thực tế, có rất nhiều phương pháp điều trị chứng rối loạn cảm xúc theo mùa. Bác sĩ chuyên môn sẽ đề xuất lựa chọn điều trị thích hợp nhất cho bạn dựa trên mức độ nghiêm trọng và biểu hiện của các triệu chứng. Điều này có thể liên quan đến việc sử dụng kết hợp các phương pháp điều trị để đạt được kết quả tốt nhất. 

Một số cách điều trị bệnh rối loạn cảm xúc theo mùa mà các chuyên gia khuyên bạn nên tham khảo và có thể thực hành tại nhà: 

• Gia tăng thời lượng cơ thể tiếp xúc với ánh sáng

Nếu người bệnh có các triệu chứng nhẹ, bệnh chưa nghiệm trọng thì nên tăng thời lượng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Thay vì đọc sách hay xem phim ở trong nhà, bạn hãy thử tạo không gian đọc sách ở bên ngoài hoặc dẫn thú cưng đi dạo để thời gian tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên được nhiều hơn. 

Nếu hoàn cảnh không cho phép ra ngoài thì bạn có thể mở hết cửa sổ và rèm che để cơ thể được đón nhận ánh sáng nhiều hơn. 

• Liệu pháp ánh sáng

Đối với chứng rối loạn cảm xúc theo mùa nặng và ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của bệnh nhân, liệu pháp ánh sáng được chứng minh là một lựa chọn hiệu quả lúc này. Với liệu pháp ánh sáng, bệnh nhân ngồi cách một hộp đèn chuyên dụng vài mét để họ tiếp xúc với ánh sáng trong 1 giờ mỗi ngày sau khi thức dậy. Liệu pháp ánh sáng tạo ra hiệu ứng tương tự như ánh sáng tự nhiên ngoài trời và đặc biệt nó tạo ra những thay đổi trong hoạt động của não, giúp cải thiện tâm trạng của bệnh nhân. 

• Nên hoạt động hiệu quả vào ban ngày

Để phòng ngừa cũng như hỗ trợ tốt trong việc điều trị chứng rối loạn cảm xúc theo mùa, bạn nên hoạt động hiệu quả vào ban ngày. Giữ cho mình một tâm trạng lạc quan, thoải mái khi học tập hay làm việc vào ban ngày sẽ là tiền đề giúp xoa dịu các triệu chứng bệnh có thể xảy ra vào ban đêm. 

Xây dựng thói quen vận động, tập thể dục vào ban ngày thường xuyên sẽ giúp bạn có tinh thần và cơ thể khỏe mạnh. Đồng thời, một chế độ ăn hợp lý, đủ chất sẽ giúp bạn tràn đầy năng lượng cho một ngày hoạt động hiệu quả. 

• Chăm chút giấc ngủ tốt hơn